محاسبه حجم فرسایش سنگ در مخروط آتشفشان سهند با استفاده از نرم افزارهایgis

چکیده توده آتشفشانی سهند، در جنوب تبریز، در فاصله 40 کیلومتری از آن قرار دارد. این توده از نظر ساختار زمین شناسی، در جنوب غربی گسل تبریز واقع شده است و از سمت مغرب و شمالغربی، به چاله ساختمانی ارومیه مسلط است. هدف اصلی این پژوهش محاسبه حجم فرسایش سنگ در مخروط آتش فشان سهند می باشد. در این تحقیق، 31 حوضه زهکشی تشکیل شده روی دامنه های مخروط آتش فشان سهند، با استفاده به تصاویر ماهواره ای quickbird و داده های ارتفاعی srtm مشخص گردید. بعد از بازسازی سطوح قدیمی ژئومورفیک(قبل از فرسایش)، dem اولیه منطقه تهیه شد. سپس dem واقعی منطقه تهیه شد. با کم کردن حجم dem واقعی از حجم dem اولیه (قبل از فرسایش)، حجم فرسایش سنگ در هر دره محاسبه گردید. مجموع حجم سنگ فرسایش یافته در تمام منطقه 249.943 کیلومتر مکعب اندازه گیری شد. نتایج نشان می دهد که مقدار فرسایش سنگ در حوضه های مختلف منطقه ی مورد مطالعه، دارای تفاوتهای زیادی است. در این تحقیق، حجم فرسایش سنگ در جهات اصلی(شمال، جنوب، شرق، غرب) نیز بدست آمد. بیشترین حجم فرسایش سنگ به دامنه شمالی و کمترین آن به دامنه های غربی تعلق دارد. نتیجه روابط خطی، توانی، نمایی و لگاریتمی بین rva (نسبت حجم فرسایش سنگ به مساحت حوضه)و مساحت حوضه ها نشان می دهد که بین rva و مساحت حوضه ها، رابطه معکوس با همبستگی پایین وجود دارد. در این تحقیق همچنین رابطه خطی بین شیب توپوگرافی حوضه ها و rva در حوضه های با مساحت کمتر از صد کیلومتر مربع و بیشتر از صد کیلومتر مربع حاصل شد. نتیجه روابط نشان می دهد که در حوضه هایی با مساحت کوچکتر از صد کیلومتر مربع رابطه بین rvaو شیب مستقیم با ضریب همبستگی 63% می باشد و در حوضه هایی با مساحت بزرگتر از صد کیلومتر مربع بین rva و شیب، رابطه معنی داری بر قرار نیست. به طور کلی تحقیق حاضر نشان می دهد اختلاف حجم فرسایش سنگ در قسمت های مختلف سهند متاثر از ویژگیهای توپوگرافی، تکتونیک، اقلیم و سنگ شناسی منطقه است